<LYKNotlar

             LİNUX YAZ KAMPI
LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ 1. DÜZEY DERS NOTLARI

6 AĞUSTOS 2016 CUMARTESİ 

Linux işletim sistemi değil sistem çekirdeğidir.
Çekirdek donanıma hükmeder.
GNU Linux işletim sistemi, Linux sistem çekirdeğidir.
Linux'ta her şey dosyadır.
Linux C dilinde yazılmıştır.

BIOS: Baştaki mavi ekran. İşletim sisteminin açılma aşamasına gider, RAM ile çalışır
Shell ( Kabuk ) Kernel ( Çekirdek ) Shell'de çalışırız.

/bin: Home kullanıcısının kullanacağı komutlar
/sbin: Root'un kullanacağı komutlar
/dev: Diskle ilgili her şey buradadır.
/: Root      d: Dizin          l: Link

pwd: Hangi dizinde olduğumuzu gösterir
ls: Bulunduğumuz dizinin altında ne var
ls -l: Ayrıntılı listeler
ls -R: Bulunduğun dizin ve altındakilerin tamamını (Ctrl c'ye basınca duruyor )

Mesela l yazıp tab'a 2 kez basınca l ile başlayan komutlar geliyor. Yazdığın harflerle başlayan tek komut varsa komutun ismini tamamlıyor.

ls -d: Dizinleri listeliyor.
clear: Temizliyor

sudo apt- get install apache: Bunun gibi komutlarda root yetkisi istiyor. Root'ta çalışmak tehlikelidir. Tek bir komutla kendini silebilir.Bu tehlikeyi göze almak istemediğimizden dolayı sudo su komutu ile tek seferlik root gibi davranmamızı sağlıyor.

#apt-get Ubuntu için, yum CentOS için paket yönetim komutudur.

Kullanıcıdayken su yazınca root oluyoruz.
Root'tayken exit yazınca kullanıcıya geçeriz. Tekrar exit yazarsak çıkış yaparız.

Dizin: lacivert           Link : açık mavi           Çalıştırılabilir dosya : yeşil                 Dosya : beyaz
Swap : RAM yetersiz gelirse diye diskten RAM'in 2 katı kadar yer veriyoruz.

ls -d: dizinleri listeler
cd : dizin değiştirir
cd/ var

.. 1 dizin geriye götürür
../.. 2 dizin geriye götürür

Absolute path (Kesin yol )
Relative path (Değişken yol)

cd ../../etc → Relative Path
Relative için dizine kadar gider oradan gitmek istediğimiz yere gideriz.

Cd/home/sema(kullanıcı adı) → Absolute path

ifconfig: ağ kartı bilgisi
ifconfig -a : bütün ağ kartlarının listesi
iwconfig : wireless

DNS kaydı :
- nameserver 8.8.8.8 (google'ın DNS'i) ctrl O (kabul ettirmek), enter, ctrl X (çıkmak)
- nano /etc/resolu.conf → DNS tanımlama

tcpdump: Network'u dinler. Gelişmiş versiyonu wireshark'tır.
tcpdump -D : Dinleyebileceği ağ kartları
tcpdump -i … (eth0 gibi): eth0'ı dinler.

nslookup : isim çözümleme gibi nslookup google.com gibi

man tcpdump: tcpdump hakkında bilgi verir, çokça ayrıntılı
tcpdump - - help: kısa, az ve öz bilgi 
tcpdump -i eth0 -w dump.pcop : dinlediği eth0'ı dump.pcop adlı dosya oluşturarak dinler
tcpdump -r dump.pcop: dump.pcop' ı okur 

apt-get install wireshark → wireshark'ı kurar
Arp → arp tablosu görülür
traceroute → paketin geçtiği router'ları gösterir

mkdir dizin → Dizin oluşturur
mkdir -p dizin/dizin1/dizin2 → alt alta dizin oluşturur
rmdir → dizinleri siler (boş dizinleri)
lm -rf → bulunduğun dizinden başlayıp her şeyi siler

touch → boş dosya oluşturur
cat test → oluşturulan dosyanın içinde ne var ne yok gösterir
touch/test                  start/test
mv → dosya veya dizini taşımak, adını değiştirmek
setxkbmap tr → türkçe karakterleri kullanılır yapar

echo ... > test → dosyaya içerik yazar
sort < test  → dosyanın içeriğini görüntüler
echo  …. >> test → içindekileri silip yazmaz, bir alt satıra geçip yazar
ctrl c → devam eden işlemi durdurur

7 AĞUSTOS PAZAR

ls → içeriği görüntüler
rm test → testi siler
touch test → testi oluşturur
echo ...> test → içine içeriği yazar
cat < test → okur
cd - → geldiğin dizine seni geri gönderir

#echo ... > test yaparsan içindeki şeyleri silip ... yazar
 echo ...  >> test yaparsan alt satıra yazar 

sort < licence.txt > test    sort → okuma komutu
echo ... > test
sort < test ya da cat < test   

# cat ile sort aynı 

cd ../../usr/share → relative path 
cd /usr/share → absolute path
cd / sema (kullanıcı adı) → ararsan çalışmaz. Kök dizinde sema isimli kullanıcıyı arar onu da bulamaz. [ cd /home/sema ]

# Kök dizine giderek aradığımız absolute path

grep → dosya içinde belli şeyler arar 
cat licence.txt | grep companents → companents kelimesini licence.txt de arar. Küçük büyük harf duyarlı 
ls -l | grep olmayan > test4 

echo “bu bir testtir” > yeni.txt | echo “bu başka bir testtir” >> yeni.txt
cat yeni.txt çıktısı → bu bir testtir
                       bu başka bir testtir

cp → kopyalama komutu 
cp test.txt /home 

. → kendisi
.. → bir üst komut

touch linux.txt | echo selam > linux.txt   → linux.txt diye dosya oluşturacak içine selam yazacak
cat linux.txt                                                   okuyacak

listelediğimizde başında d varsa dizin
                         l varsa link
                         - varsa dosya  

loadkeys trq.map →  klavyeyi türkçe yapar

echo naber > selam.txt | xargs echo selam.txt | xargs echo selamlar >> selam.txt

#  | ile kullanılınca cat/sort kullanamayız. Xargs kullanırız

grep -i → büyük küçük duyarlılığını kaldırır

more: içeriği büyük olan dosyaları tab'a bastıkça 10'ar 10'ar okur

info → Çok detaylı
man → Ayrıntılı
help → daha özel özet bilgiler 

info > man > help

less → dosyanın içeriği hakkında bilgi verir.
Uptime -Z → sistem hakkında genel bilgi verir
last → giriş çıkış yapmış kullancılar
touch → boş dosya oluşturma 
who → sistemdeki kullancılar
cat -n … ( dosyanın ism ) → dosyanın her bir satırının numarasını gösterir
move → yer değiştirir → isim değiştirir

mv test.txt /home/ → home'a taşır 
mv test.txt test123 → isim değiştirir
cp /home/sema/dosya2/home/sema/dizinim
ls -l home /sema/dizinim  → dosya2'yi dizinim'e taşır 

tmp → herkes ulaşabilir

ln dosya/tm
ln -s dosya/tmp → soft link (kısayol windowstaki gibi full path)
ln /home/sema (kullanıcı adı)/dosya/home/sema/dosya -hard hard link)
ln -s/home/sema/dosya/home/sema/dosya -soft (soft link

Dosyayı silersen dosya – soft silinir ama dosya – hard kalır. Çünkü inodu silinmedi.

Stat test.txt → test.txt hakkında bilgiler

man ls > test.txt
cat -n test.txt → ls'in man sayfasındaki bilgileri test.txt'ye aktardı. -n parametresiyle satırları numaralandırdı.

Mkdir → dizin oluşturma 

mkdir /dizinim
ls / → kök dizinde dizinim adlı dizin oluşturuyorsun.

Cp → dosya kopyalar 
cp -r → dizin kopyalar 
hostname → bilgisayar adı
file ping

ls -lh | grep “dizi” → diziyi bulur

rm -rf dizinim / → dizin siler 
rm -rf test.txt → dosya siler 

# rm'nin geri dönüşü yok. Silersen gitti bitti her şey

rm test.txt → silmeye emin misin diye sorar dosya
rm -r dizin/ → yine sorar dizin

rm -help → rm hakkında bilgi
rm -v → hangi işlemleri yaptığını söyler 

8 AĞUSTOS PAZARTESİ

halt → bilgisayarı kapatır ama gücü tam olarak kesilmez 
shutdown -h now 
shutdown -t -s 60

uname -a → sistemin tüm bilgileri 
uname -r → sistemin sadece kernel sürümü 

setxkbmap tr → klavyeyi anlık olarak türkçeye çevirir
password root → root'un parolasını değiştirir

network kartları listesi : ifconfig, ifconfig -a
ifconfig eth(x) 1.1.1.1 netmask 255.255.255.240 (Aktif ağ birimine 1.1.1.1 ip adresinin tanımı)

mkdir /home/Desktop/Notlar → Masaüstünde Notlar isimli klasör açar 
mv /home/ Desktop /Notlar/home / Desktop/ .Notlar → Görünmez yapar 

ls -a /home /Desktop → gizli olan dosyaları gösterir

touch /home/Desktop/.Notlar/Cnotları → Görünmez dosyanın içine Cnotları dosyasını oluşturur
nano /home/Desktop/.Notlar/Cnotları → nano ile Cnotları içine 
man pwd, info pwd, help pwd → pwd hakkında bilgi
more test.txt, less test.txt → Bu dosyayı sayfa sayfa görüntüler
cat test.txt | grep “dsfgf” → 

echo “IEEE” > /etc/hostname → Bilgisayarın adını IEEE yapar

which man → man nerede onu gösterir

head test.txt → baştaki 10 satırı gösterir
head -n 20 test.txt → baştaki 20 satırı gösterir 

cat -n test.txt | head -n 20 → ilk 20 satırı bastığının kanıtı 

ls | wc -l → kaç tane dosya var onu sayar 

ls -lah | head -n → baştaki 5 satırı gösterir

tail ssh_config → ssh_config dosyasının son 10 satırını gösterir

cat -n ssh_config | tail → son 10 satırı gösterdiğinin kanıtı 

ll = ls -l

d rwx rwx rwx  sema root  ..(tarih) .. (saat)    izinler  
→ d dizin olduğunu gösterir
→ rxw user (izinleri) 
→ rwx group (izinleri)
→ rwx other (izinleri)
→ izinler dizini sema kullanıcısına , root grubuna ait

r  → 4   read 
w →2   write 
x → 1   executable → çalıştırma izni 

chmod → izin değiştirir
chown → dosya sahibini ve grubunu değiştirir 
configurasyon dosyaları etc'dedir
su … (kullanıcı adı ) → kullanıcıda etkin oluruz
sudo passwd … (kullanıcı adı )
sudo vi /etc/ sudoers


chmod u-w test → test dizininin kullanıcılarının yazma yetkisini kaldırır
chmod u+w test → test dizininin kullanıcılarına yazma yetkisini verir 
chmod o+rwx test → diğerlerine tüm izinleri verir 
chmod ug+x test → kullanıcı ve gruba çalıştırma izni 
chmod -x test → hepsinden çalıştırma iznini kaldırır 
chmod 614 test → ( u:r+w, g:x, o:r izinilerini verir )
chmod ugo+rwr test → (u:r, g:w,o:r izinlerini verir )

etc passwd   man useradd
cat /etc/passwd → kullanıcı bilgileri 

(kullanıcı adı) : x : 1000 : 1000 : ( kullanıcının kendi adı)  /home /8kullanıcı adı) : /bin/bas (kabuk )

x → eskiden parola varmış fakat güvenli olmadığı için kaldırılmış
kabuk → hangi yolu kullandığı 

Bulunduğun kullanıcının parolasını değiştiremezsin. Başka kullanıcınınkini değiştirebilirsin.

Man chage 
.
.
. /options  → içinde options geçenleri gösterir

chage -l .. (kullanıcı adı)

asropos … (directory yazmış olalım mesela) → directory ile ilgili komutları getirir

chage -l username ( tarihi falan görürsün )
chage -E …./../.. (tarihi değiştirirsin)
chage -l … (kullanıcı adı) → tarihin değiştiğini görürsün

* → her şey demek

ll 
sudo chmod –reference = dizinler dizin  → dizin ile dizinlerin izinleri aynı
ll

cat /etc/group → grup bilgileri
cat /etc/gshadow → grup parola bilgileri 
cat /etc/passwd → kullanıcı bilgileri 
cat /etc/shadow → kullanıcı parola bilgileri 
passwd .. (kullanıcı adı) → kullanıcıya parola verir
useradd -d/more/.. (kullanıcı adı) → home'da  .. isimli kullanıcı oluşturur
adduser -f … (parola)  … (kullanıcı adı) → kullanıcıyı oluştururken aynı anda parolayı da verir 
which .. →  nerede olduğunu söyler 

9 AĞUSTOS SALI

./ exe → Çalıştırma komutu 
ctrl u → yazdığın satırı komple siler 
directory → dizin

mkdir izin
chattr +i izin → izinlere dokunulmazlık verdik 
rm -rf izin/ → silemez artık izin vermez 

cat ./ → gizli dosyalarla beraber her şeyi gösterir 

lsattr -R → verilen izinleri sıralar 

chattr -i izin / → artık silebilirim
cat izin diyince göremeyiz, silinmiş olduğunu görürüz 
lsattr -R /  → yazarsam kök dizindeki tüm izinleri sıralar, yer belirtmemiz gerek

userdel sema → sema isimli kullanıcıyı siler 

**cd / proc/ 
    cat man info → RAM ile ilgili bilgiler 

**cd/ proc/
    cat cpu info → CPU (işlemci )  ile ilgili bilgiler 

**cd /proc /
    cat swaps → swap ile ilgili bilgiler 

file … → yazdığın şeyin ne olduğunu söylüyor 
history → en son yazdığın komutlar 
history'den sonra !! → son kullandığın komut

#  sudo → sudo ile ilgili bir komut yazdın fakat devamını hatırlayamadın. Sudo ile yazdığın son komutu verir 

cat ./etc/ … (gideceğin dosya) → gizli dosyaları gösterir

la || ls -l → gibi yazarsan ilk komut başarısız olursa ikinciyi çalıştırır
; → yazdığın tüm komutları sırasıyla çalıştırır

mesela ls -l;cat exe;rm exe 

; yerine && koyabiliriz ama yanlışsa çalışmaz 


paste dosya1 dosya2  
         a    1
         b    2
         c    3 
gibi sıralar 

ls diyip dosyaları sırala 
wc diyip o dosyalardan birini yaz

strings /bin / cal → 2'lik sistemde yazılmış dosyaları okumamızı sağlar 

-c : karakter 
-l : satır 
-w : kelime 

find / -size 500M home → 500 mb boyutundaki dosyaları bulur
find / -size -500M home → 500 mb 'dan az boyuttaki dosyaları bulur 
find / -size +500M home → 500 mb'dan fazla boyuttakileri bulur 
find / size empty → boş olan dosyaları bulur 
find / perm 777
find / bin/ -perm 777
find / -user .. (kullanıcı adı)
find / -iname … (dosya adı) →i diyince küçük büyük duyarlılığı kalkar 
find / -nogroup → hiçbir gruba dahil değil 
find / -mtime 0 → şu andan başlayıp son 24 saate kadar değiştirilmiş dosyalar 
find / -mtime 1 → 24 saat önceden başlayıp şimdiye kadar değiştirilen dosyalar 
find / -mtime +1 → 2 günden daha önce değiştirilen dosyalar 
find / -executable | wc -l → satırını sayar 
find / -readable → okunabilenleri gösterir 
find / -amin .. (50) → son 50 dakika 
find / -amin +5 → son 5 dkdan önce değiştirilmiş dosyalar 
find /-perm 777 -exec chmod 444 {}; → 777 ye sahip dosyaların hepsini 444 e çevirir. Ama bir daha çalışmaz hepsi bozulur.
find / home /-type  f  -perm 777 -exec rm -rf {};
 → type : dosya tipine göre 
 → f : file (dosya)

find / -type -f name 'li*' → li ile başlayan her şeyi bana göster demek
find / home / -type f -perm 777 -exec rm {}\;
find / -type d -name '*.name' → sonunda name olan dosyaları aratır 
find / etc/ -type d -mtime 0 → son 1 günde değiştirilmiş dizinler
find /type d -name '*rah*' → içinde rah geçen dosyaları arar

locate → find dan daha hızlı 
locate home 

Yum : Paket yönetim sistemi 
yum install … (nano) → nano paketini kurar 
yum remove nano → nano paketini kaldırır 
yum install nano -y → y/n diye sorma kur demek
yum updates → sistem depolarının update eder 
yum update nano → nanonun yeni versiyonu varsa onu yükler 
yum search nano → nano var mı diye bakar 
yum provides info → info dosyasının hangi paket tarafından kurulduğunu gösterir 
yum list installed | wc -l
yum list installed | grep “wget”
yum list installed wget 
yum check-update -Z güncellemeleri kontrol et 
yum check-update nano → nanonun güncellemelerini kontrol eder 
yum list → depolardaki tüm kullanılabilir paketleri listeler 
yum grouplist → grup yapılmış paketleri listeler 
yum groupinstall “GNOME Desktop” → Desktop'ı yükler 
yum groupupdate → güncelleme varsa yapar 
yum groupremove “GNOME Desktop” → Desktop'ı kaldırır 
yum repolist all → tüm depoları listeler 
yum clean all → her şeyi siler 

cd /var/cache/yum → var'daki cache'leri siler 

**  cd/etc/yum_repos.d
    ls
    cat centos-Base.repo | less 

10 AĞUSTOS ÇARŞAMBA

ps aux
command → kullanılan komut 
ps → arka planda çalışan süreçler 
PID → Process ID
cd proc/  ls

ps -e → çalışan tüm süreçler 
ps -a → çalışan tüm süreçler + birkaç bilgi daha ekler 
ps -p … (PID) 
ps -v -p .. (PID)
ps -A | grep .. (ssh)
kill -9 … (PID)
tty → terminalin ismini verir 
ps -a -t → terminalin ismi

service ssh status 
pidof … (sshd) → Ana süreç numarası

ps -u root → root kullanıcısının çalıştırdığı tüm süreçler

pgrep -lu root (daha düzenli)→ ps -u root 
ps -p … (1,2,3 gibi görmek istediğin processleri yaz) → görmek istediklerini art arda yaz
ps -c systemd, kthreadd, ssh → isim olarak çalışır 
ps -u -p 1 → 1 nolu sürecin detaylı bilgisi 

watch ls → komutu izler 
init → İşletim sisteminde ilk çalışan süreç 

systemd → Çekirdeğin üstüne oturur her süreci kontrol eder. Makineyi %50 daha hızlı açıp kapatır
# System d'yi sadece Red Hat kullanır 

htop top'ın gelişmiş hali 

Firefox'u açıp pidof firefox, gelen process i kill -9 … (gelen process), firefox kapanır 
kill firefox → firefox'u kapatır 
pkill ssh → tüm ssh ailesini öldürür

BIOS → Donanımı kontrol eder, donanım olmadan bilgisayar çalışmaz. Diskte MBR diye 512B'lık kısım var. Tüm bilgiler buradadır.

Çekirdeği yoksa bilgisayar panic mode'a geçer 
Disk → içinde işletim sistemi var, MBR var 
pstree 

tar → yedekleme ve arşiv oluşturma 
tar <parametre> arşiv adı dosya

**touch test
    tar -ctf arşiv test → ya da tar -cf arşiv.tar test
    ls → arşiv mi dosya mı anlamak için
    file arşiv

tar -xf arşiv.tar → arşivin içinde olanları açar 
tar -rf arşiv.tar arşiv2 → arşiv.tar 'ın içine arşiv2 dosyasını ekler 
arşiv -xvf arşiv.tar → arşivin içinde olanları listeleyerek açar 
gzip → oluşturduğumuz tar arşivini sıkıştırırız, uzantısı gz
gunzip → dosyayı eski haline çevirirsin açarsın 
gzip -9 arşiv.tar → en iyi şekilde sıkıştırır 
gzip -1 arşiv.tar → en kötü şekilde sıkıştırır 

compress → sonuna Z koyar, arşive yaparız 
uncompress → geri açar 
bzip2

** tar -cZf test.tar.Z test 
     file test.tar.Z → compress ile sıkıştırmak için 

** tar -cjf test.tar.bz2 test 
     file test.tar.bz2  → bzip2

tar -xvjf test.tar.bz2

0.Seviye → Kapama
1.Seviye → Single User Mod 
2.Seviye → Çoklu Kullanıcı (Sistem takımı)
3.Seviye → Çoklu Kullanıcı + İnternet (Sadece komut satırı)
4.Seviye → Çalışmıyor 
5.Seviye → Grafik Arayüz
6.Seviye → Yeniden Başlatma (Reboot)
fscdk →

VİM İÇİN

:q! → Kaydetmeden çıkar 
:wq → Kaydedip çıkar 
: →  komut modu
I → Insert modu

12 AAĞUSTOS CUMA

**nano .bashrc
    #HISTORY SETTINGS 
    HISTSIZE=3000
    HISTFILESIZE = 3000 → History'de 1000 tane kayıt bulunabilir. Bununla 3000 yapmış oluruz.

Bash → kabuk

vi .bashrc → a ya da I ile yazılabilir hale geliyor 

Çekirdek → İşletim sisteminin kendisi, beyni, driverlar bütünü 
fsdisk -l 

PAM
ID → Geçerli kullanıcının ID'si
w → İçeride kimler var, ne yapıyor onu söyler 
who → Kim ne zamandır açık onu söyler 
chsh → Kabuk değiştirmek için kullanılır (change shell) 
su → Switch user 
sudo → Başka bir kullanıcı yerine işlem yapar 
/etc/shells → Yüklü olan kabuklar 

!! root rm -rf / → Kök dizin altındaki her şeyi siler. Sanalda yap o yüzden 
file → Dosyanın ne olduğunu söyler 

** ls 
     sayfa1, sayfa10, sayfa11, sayfa12, sayfa13
     ls sayfa* → hepsini görürüz
     ls sayfa? → sayfa1 
     ls sayfa ?? → sayfa10, sayfa11, sayfa12, sayfa13
     ls sayfa *[0-2] → sayfa10, sayfa11, sayfa12

Dosya Sisteminin Tuttuğu Bilgiler 
-Filename      
-Createdate
-Size              
-Access date (değiştirme tarihi)
-Owner          
-Group
-Permissions  
-Verinin diskteki adresi

(distrowatch.com)

Bir diski en fazla 4'e bölersin → /dev/sda1 
                                      /sda2
                                      /sda3
                                      /sda4

c → Karakter erişimli aygıtlar 

13 AĞUSTOS CUMARTESİ

ctrl C → Clear
ctrl A → En başa gider 
ctrl E → En sona gider 
ctrl R → Arama, find gibi

** asdf ghjk 
     baş kısmı silmek istersen boşluğa gelip ctrl U
     son kısmı silmek istersen boşluğa gelip ctrl K

cat /etc/shells , genelde /bin/bash kabuğunu kullanırız 
echo $PATH → bash'in hangi dizinler altına baktığı 


alias sunucu = ' ssh root @192.168.100.200 -p 224'-> sunucu yazdığımız zaman artık bu komut çalışır.
Alias → Takma isimlerle yapılmış komutları söyler 
Unalias sunucu → Sunucu ismiyle verdiğim komutu kaldırır 

& → süreci arka plana atar 
mcrypt -d

etc/passwd 
ctrl Z → askıya alır 
fg 1 → 1 numaralı komutu ön plana çağırır 
jobs → arka planda çalışan işler 

SINGLE USER MOD  

Açınca gelen yerde e'ye basıp editle
En alt satırın bir üstü ro'dan başlayıp long'a kadar sil
rw int =/bin/bash ctrl X bas çalışsın. Kullanıcı kabuğuna geçersin root olarak.
$komut p1 p2 p3.. → n tane çıktısı → /home/abc /                 p1/p2/p3.../p107/     p108.txt 
                                   bulunduğumuz yer                   dizin             dosya

cat normal yazılanı okur, sort alfabetik sıraya dizer 
sort -r yazınca tersten alfabetik sıraya dizer 

grep -v '..' → .. harici diğerlerini gösterir
split -l test.txt cıktı_ → test.txt'yi 100 satırlık cıktı_ lara böler 
418'lik bir test.txt'yi cıktı_aa  cıktı_ab  cıktı_ac  cıktı_ad  cıktı_ae  olarak böler
                                    100       100         100         100         18
diff test1 test2 → test1 ve test2 arasındaki farklar 

md5sum dosya   $ {@: x: y} → aralık x başlangıç y son parametre $# son parametre
vim lyk2016.sh → lyk2016.sh şeklinde dosya oluşturur içine yazılır hale gelir

** mkdir $1
   touch $1/$2 → oluşturduğun dizinin içine dosya oluşturur

touch $2 yazarsam bulunduğum yere oluşturur

${@: 1: $#-1} killall mozilla → mozillada açılmış her şeyi öldürür
              pkill mozilla   → mozillada açılmış her şeyi öldürür

14 AĞUSTOS PAZAR

if [$yıl -eq 2016]
then
       oluştur
fi

== eştise (string)
!= eşit değilse (string)

-ne eşit değişse (not equal to)
-lt küçükse (less than)
-le küçük veya eşitse (less than or equal to)
-gt büyükse (greater than)
-ge büyük veya eşitse (greater than or equal to)

seq 1 10 → yazarsam bu sayılar arasındaki sayıları yazar = {1..10}
' , ` (alt ; yapınca, komut tırnağı), “ → tırnak çeşitleri        
sayılar = `seq 1 10`

if [-xxx  $dosya ]
then 
-xxx yerine;
-s → dosya varsa ve içi doluysa 
-f → dosya varsa ve dizin değilse 
-d → dizin varsa 
-x → çalıştırma izni varsa 
-w → yazma izni varsa 
-r → okuma izni varsa 

**((   ;   ;   ))
    echo “Hey!”  → sonsuza kadar Hey! yazar 

ve && yerine -a (and) da yazabiliriz
veya || yerine -o (or) da yazabiliriz

if then the 
for do done

owncloud → google drive yerine 
mount -0 remount , ro /home


    TCP                                                     UDP
Yolunu çizer.                                         Yolunu çizmez.
Paket kaybı olmaz.                                    Paket kaybı olur.
UDP'ye göre güvenli.                                  Güvenli değil, mesajların ulaşıp ulaşılmadığı bilinmez.
Bağlantı temelli.                                     Bağlantısız.
Sıralı.                                               Sira belirsiz.
Uygulanması zor.                                      Uygulanması basit.
Stream (1 kerede çok sayıda paket gönderebilir)       Tek seferde tek paket

Gateway → Ağ geçidi, IP sağlıyor.
192.168.0.0  → ilk iki kısım değişmez. Son iki değişir. Son iki networkun kendisini ifade eder. Bu IP'yi kimseye veremezsin.
192.168.0.255 → broadcast
İnternet otonom çalışır. İnternet = international network

IP Blokları
A sınıfı → 10. ….
B sınıfı → 178. ….
C sınıfı → 192. …. 

RSA → Şifreleme 
DSA → İmzalama

İnternet merkezileşmediği sürece güvenlidir.

16 AĞUSTOS SALI

SSH = Güvenli kabuk, protokoldür. Http, Https, Port 22 ile çalışır 
Protokoller üzerinde çalışan servisler var. Https'in webservice 
Web sunucusu = Apache, ..

127.0.0.1/8 → Mesela buna ağ denir. 
IP + Netmask = Network
127'li olan blok komple kullanılamaz
Local host IP'si herkeste vardır. İzole edilmiştir.
Ilk verilebilecek IP ya da son verilebilecek olan Ağ geçidi olarak tanımlanır.

-Aynı networkte olmak
-Kullanıcı adı ve parolasının olması → SSH balantısı yapmak için gereken 2 unsur 

SSH'ın windows'taki karşılığı → Putty
 
gpasswd -d sysadmin sudo → sysadmin gruplarından sudo'yu siler 
echo $? yazınca 0 verirse çalışmıştır. Sıfırdan farklı bir değer varsa o zaman çalışmamıştır.

Usermod -aG sudo sysadmin : sysadmin'e sudo grubunu ekler.
Usermod -G yazarsan tüm grupları siler yerine sadece ekleyenin grubu ekler.

**ssh_keygen -t rsa -C “mail adresini yaz.”
    parola gir 
    ls -l _ssh
    cat d_rsa.pub

!! Kopyalama yaparken full path yazmak zorundasın.
→ lsblk → disk hakkında bilgi veriyor.

** yum history 
     yum history undo .. → hangi işlemi geri alacaksan onun numarasını yazarsın.

** rpm -ql nano | grep ./etc
     rpm -qc nano 

→ sudoyla scp çalışmaz.
** scp -P 2200 /home/test.txt  sema@10.10.10.10 (sema'nın IP'si): /home/sema/
1-1024 arası port numaraları rezerve 

NAT → Fiziksel bilgisayarla sanaldakinin iletişimini kurar.
BRİDGE → Diğer networklerle iletişim kurar. Fiziksel bilgisayarın bağlı olduğu yerden IP alır.
HOST – ONLY → İki sanal arasında iletişim kurar.

ssh
ssh sfs → Hedef sisteme ssh ile bağlanıp işlem yapıyoruz.
ssh banner → Hedef sisteme ssh ile bağlanırsa afiş yapıyorsun ortaya bir şeyler yazıyorsun.
ssh security
ssh port-change   

17 AĞUSTOS ÇARŞAMBA 

Scp ile dizin taşımak istersek -r parametresiyle 

**scp -r /etc root@egitim.profelis.com.tr : /tmp/hosts
    scp /etc/hosts root@profelis.com.tr :/tmp/hosts

yum install epel-relase 
yum install sshfs

sshfs kullnıcıadı@sunucuadresi./dizin/adresi/yerel/dizin_adresi

**nano /etc/ssh/sshd_config (portun başındak, #'i sil, portu değiştir, kaydet çık, ctrl O,enter,ctrl X)
   systemctl restart sshd
   protocol2'nin başındaki #'i kaldır (ctrlW :protocol)
   permit root login #'i kaldır, no yap. (ctrlW :root)

MAC → Media Acces Control. Mac adresi bir cihazın ağ donanımını tanımaya yarar.

lsb_relase a → İşletim sistemi hakkında bilgi verir. (CentOs'ta yok)
Loopback tüm Linux dağıtımlarında bulunan ağ arayüzü
DNS: Domain Name Server


wget https://139.175.130.62/LYK/LYK2015     sed.zip awk.zip

ADRES                                                                                               EYLEM 
1,15 (1 ile 15. satırlar arası)                                                                   d → delete
$ (Son satır)                                                                                     p → print
|Ali|,|Veli| (Ali ile başlayıp Veli ile biten)

sed 'komut'  dosya

echo -e “1,a: 2,:3” |sed -f sed.o
echo “a,b,c,d,e,f” |sed -f sed.1 → Alt alta yazdırır 
/^/ → Satır başı 
1,3d → 1,2,3 satırları sil
1i → 1. satırın önüne yaz

** cat SED.|A
echo “abc xyz” | sed -f SED.1a
cat SED.1b
cat SED.1c
echo “abxdfg” | sed -f SED.1c
cat SED.1d
echo “dbc elif ayse” | sed_f SED.1d
grep firefox *txt
ls
sed -f SED.2 next.txt | more 
sed /^$/d BB.txt| grep ^$

!! cat turing.txt | tr A-Z a-z | sed -f SED.lyk|
sor | uniq -c | sort -nr -k1,1| more 


SUNUCUDA YAPILMASI GEREKENLER 
1- Sunucuda bağlantı gerçekleştirmek istediğiniz kullanıcı kimse onun ev dizininde -ssh diye bir dizin olmalı.( /home/sema/.ssh )
2- .ssh dizininin izinleri her zaman 700 izinlerinde olmalı.
3- .ssh/authorized_keys isimli bir dosya olmalı. (touch ile oluşturur)
4- .ssh/authorized_keys dosyanın izinleri 644 olmalı.
5- Public key authorized_keys dosyalarının içine yazılır.

** ssh -l sysadmin 10.48.185.232
     scp …. (herhangi bir dosya) sysadmin 
     (tmp'deyken) scp -r sema sysadmin@10.47.185.232:/tmp
                                  -rp dersem bilgisayarımda oluşturduğum şekliyle atarım.(izinler,saatler vs.)
touch dosya{1,5}
          dosya1,dosya5

rsync -avz backup_ sysadmin@10.47.185.232:/srv/backup
a → dizin taşıdığımız için yapılan işlemleri görürüz.
V → görürüz 
Z → transferi gerçekleştirilen sıkıştırır, zipler
_ → / koyarsak dosyaları atar , boşluk olursa dizini atar

backup → 2 kez dizin oluşturur. Yazmazsan dizini oluşturup dosyayı atar.
Rysnc -avz backup sema@10.47.186.193:tmp/backup → yedekleri bilgisayarıma atar.
Rysnc -avz –progess → daha detaylı, ne kadar yüklendiğini vs. gösterir.
Rysnc -avz -progress -delete.after backup/sysadmin@10.47.185.232:/srv/backup

find . -type f -mtime +3 -exec rysnc -vz {} sysadmin@10.47.185.232:/srv/backup
at/etc/passwd | awk -F ':' '{print $1: “:” $7}'

ZAMANLANMIŞ GÖREVLER

Epel → Depo
crontab -l
crontab -e → editlemek için 

dakika  saat gün ay haftanın günü (0'dan başlarsın saymaya)
    *         *     *    *            *

55 16 * * 4 tar czf yedek.tar → her perşembe 16.55'te yedek alacak
                              yedek.tar.gz  ~/*.txt~/*.pdf

@reboot komutu bilgisayar açılınca komutu çalıştırır.

Ssh sema@...
screen → sanat terminal ekranı

**tcpdump -i eth0 -w test.pcap → Dinlediğini buraya yazar.
  tcpdump -r test.txt → Dosyayı okur.

Ctrl + A + D → Screendeyken arka plana atar.

Screen -r → Screene geri döner.
Screen -ls → Arka planda çalışan ekranları gösterir.
Screen -x -s … (numarasını yaz) quit → Öldürür

**Screen -dms tcpdump_çalışıyor.24saat
  Screen -ls → Böyle bir sanal terminal açar ve arka plana atar.

IFTOP → Ağ kartına ait anlık olan genel trafiği gösterir. Varsayılan ağ kartını dinlemeye başlar. Kendimizi dinleriz

iftop -i … (ethernet kartı) → O ağ kartını dinler.

Scp 
Screen 
Iftop
Strace
Tcpdump
Wireshark

wordpress.org 
Ayarlar /etc'nin altında bulunur.
HTTP() → Apache web server 
Wordpress → PHP
SQL → MySQL/ Maria Db
yum install mariadb mariadb_server

SHOW DATABASES; Veritabanlarını listeler 
USE Mysql;
SHOW TABLES;
CREATE DATABASE Wordpress;
CREATE USER 'wordpress'@'localhost' identified by 'parola'; ( Kullanıcının parolası parola)
USE Mysql 
GRANT ALL PRIVILEGES ON WORDPRESS.*TO 'wordpress'@'localhost'identified by 'parola';
FLUSH PRIVILAGES; → Ayarları kontrol et demek
exit 

yum install php php-mysql → burada wordpress.org'a gidip wordpress bağlantıyı kopyala
wget install php 
vim wp-config-sample.php
cp -a wp-config-sample.php  wp-config.php
vim wp-config.php
mysql -u wordpress -p

yum install httpd
netstat -ntlpd
touch wordpress.conf

find . -type f -exec chmod 643 {}\;
echo $EUID → root'un 0'dır 
mysql -u root -p parolayı gir → Mysql'e girer
mysql_secure_installation
tar -xzvf 
pwgen 16 -y -c → farklı parolalar üretir 
vim /etc/sysconfig/selinux → selinux = disabled yap (wordpress kurmak için)
yum install epel_relase

systemctl           

dns_utils
net-tools
htop
nano
vim

Yaklaşık 1000 satırlık LYK 2017 Linux Sistem Yönetimi 1. Düzey'de almış olduğum notlar. Yanlış geçirdiğim yerler olabilir.
Hataları düzeltmek için lütfen iletişime geçiniz.
Sema DEMİR